Aile, toplumun en küçük ama en güçlü kalesidir. İnsan, huzuru ve sevgiyi ailede bulur; orada büyür, olgunlaşır ve topluma fayda sağlar. Bu nedenle İslâm dini aileye büyük önem vermiş, en güzel ölçüyü Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) bizlere göstermiştir.
Sevgili Peygamberimiz, aile fertleriyle ilişkilerinde merhamet, sabır, adalet ve sevgiye dayalı bir yol izlemiştir. “Sizin en hayırlınız, ailesine en iyi davranandır. Ben de aileme en iyi davrananınızım.” (Tirmizî, Menâkıb, 63) buyruğu, aile ahlâkının özünü yansıtır.
O, evinde sevgi ve incelik hâkim kılar; eşleriyle istişare eder, çocuklarla ilgilenir, torunlarını kucağına alırdı. Kırıcı söz ve azarlamaya yer vermez, güler yüzü ve tatlı dili sadaka sayardı.
Aile içi huzurun sırrı karşılıklı saygı ve anlayıştır. Hudeybiye Antlaşması’nda Hz. Ümmü Seleme’nin görüşünü dikkate alması, aile danışmasının önemini gösterir.
Çocuk eğitiminde ise sevgi ve adalet ön plandaydı. Kız çocuklarını değersiz gören bir toplumda onları baş tacı etmiş, “Kim kız çocuklarını güzelce yetiştirir, terbiye eder ve evlendirirse cennet ona vacip olur.” (İbn Mâce, Edeb, 3) buyurarak ümmetine örnek olmuştur.
Bugün ailelerimizin yaşadığı birçok sıkıntı, iletişim eksikliği ile sevgi ve saygı noksanlığından kaynaklanmaktadır. Oysa Peygamberimizin hayatı bize aileyi sevgi, adalet ve merhametle ayakta tutmayı öğretir. Çünkü sağlam aile, sağlam toplumun anahtarıdır.
Peygamberimizin Aile Ahlâkına Dair Tavsiyeleri
1. Adaletli Olmak
• Aile fertleri arasında adaleti gözetmiş, sevgide ve ilgide ayrım yapmamıştır.
• Çocuklara eşit davranılmasını özellikle vurgulamıştır.
2. Çocukları Sevgiyle Yetiştirmek
• Torunlarını kucağına alır, onlarla oynar; “Çocuklarınıza sevgi gösterin, onlara merhamet edin.” buyururdu.
• Azarlamak yerine sabır ve şefkatle yetiştirmeyi öğretmiştir.
3. İstişare Etmek
• Aile meselelerinde eşlerinin görüşlerini önemsemiş; Hudeybiye’de Hz. Ümmü Seleme’nin tavsiyesini uygulaması bunun en güzel örneğidir.
4. Güzel Sözlü Olmak
• Ev içinde kırıcı ve kaba sözlere yer vermemiş, “Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlâkı en güzel olanıdır. Onların en hayırlısı da ailesine karşı en hayırlı olandır.” (Tirmizî, Rada, 11) buyurmuştur.
5. Merhamet ve Affedicilik
• Küçük hataları büyütmemiş, affediciliği tavsiye etmiştir. Aile huzurunun merhamet ve sabırla sağlanacağını bildirmiştir.