DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI'NIN
2020 YILI RAMAZAN AYI HİZMETLERİNE DAİR TALİMAT
Evveli rahmet, ortası mağfiret, sonu ise cehennemden kurtuluş ayı olan bir Ramazan ayına daha kavuşmanın huzur ve mutluluğunu yaşamaktayız. 01 Nisan 2022 Cuma günü kılacağımız ilk teravih namazının ardından 02 Nisan 2022 Cumartesi gecesi kalkacağımız ilk sahurla bu mübarek aya girmiş olacağız.
Başkanlığımız, her yıl Ramazan ayında toplumda duyarlılık ve farkındalık oluşturmak amacıyla bireysel ve toplumsal hayatımıza ışık tutan önemli bir temayı kamuoyunun gündemine taşımakta ve belirlenen tema, Ramazan ayı boyunca etraflı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu bağlamda 2022 yılı Ramazan teması "Ramazan ve Doğruluk" olarak belirlenmiştir.
Yüce dinimiz İslam, istikamet üzere olalım, dosdoğru bir ömür geçirelim diye bizlere gönderilmiştir. Cenâb-ı Hak, kullarına özde, sözde ve davranışlarda dosdoğru olmalarını emretmiştir.
Doğruluk; kişinin özüyle sözünün, niyetiyle amellerinin ahenk içinde olması, İmanın hayata yansıması, İslam'ın özü, müminin şiarıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.), "Doğruluk, kalbin tereddütsüz biçimde huzura ermesidir, yalancılık ise şüpheden ibarettir." buyurmaktadır. (Tirmizî, Sıfatü'l-kıyâme, 60.)
Doğruluk, bireysel ve toplumsal hayatta güveni tesis eder, ailede sevgi ve saygıyı kalıcı kılar. Sosyal hayatta birlik ve beraberliği güçlendirir. Ticareti, mal ve mülkü bereketli kılar. Doğruluğun zıttı olan yalan ise, insanları birbirine düşüren kötü bir haslettir. Yalan, bin bir emekle kurulan ve toplumumuzun teminatı olan ailelerin dağılmasına zemin hazırlar. İnsanları birbirine düşürür, fitne ateşinin yakılmasına sebebiyet verir. Ticaretin bereketini götürür. Mal ve mülkten hayır görülmesine engel olur. Sevgili Peygamberimiz bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır: "Doğruluktan ayrılmayın. Çünkü doğruluk insanı iyiliğe, iyilik de cennete götürür. Kişi devamlı doğru söyler ve doğruluktan ayrılmazsa Allah katında 'doğru/sıddîk' olarak tescillenir. Yalandan sakının! Çünkü yalan insanı kötülüğe, kötülük de cehenneme götürür. Kişi devamlı yalan söyler, yalan peşinde koşarsa Allah katında 'yalancı/kezzâb' olarak tescillenir." (Müslim, Birr, 105.)
Doğruluk (sıdk) aynı zamanda rahmet elçileri peygamberlerin sıfatlarının ilkidir. Tüm peygamberler tebliğ ettikleri ilahî hüküm ve haberlerde, hareket ve davranışlarında doğrudur, sadıktır. Onlar asla yalan söylememişlerdir. Bir insanın hele hele bir peygamberin yalan söyleyerek insanları kendisine inandırması, onları irşat ederek dosdoğru yola sırat-ı müstakime ulaştırması asla mümkün değildir. Âlemlere rahmet olarak gönderilen, Rabbimiz tarafından tüm insanlara en güzel örnek olarak takdim edilen Resûl-i Ekrem (s.a.s) doğruluğun timsaliydi, müşahhas bir örneğiydi, "Muhammedü'l-Emîn" idi. Peygamberimiz hayatı boyunca doğru yaşamış ve Müslümanların da doğru sözlü insanlar olmasını arzu etmiştir.
Doğruluk önemlidir. Ancak daha da önemlisi doğruluk; doğru kimselerle beraber olmaktır. Nitekim Yüce Rabbimiz, "Ey iman edenler! Allah'a karşı gelmekten sakının ve doğrularla beraber olun."
(Tevbe, 9/119.) buyurmakta, Peygamber Efendimiz (s.a.s) ise dikkatlerimizi şöyle çekmektedir: "Kişi dostunun dini üzerinedir." (Tirmizî, Zühd, 45.)
Doğruluk, gerçek hayatta ne kadar önemli, değerli ve gerekli ise dijital dünyada, sanal âlemde de o kadar önemli, değerli ve gereklidir. Maalesef, yalanın en çok ve en hızlı yayıldığı yerlerin başında sosyal mecralar gelmektedir. Bazı insanlar, denetimsizlik evhamına kapılarak sosyal mecralarda yalan paylaşımlar yapmakta veya fitne çıkarmak isteyenlerin söz ve görsellerini sorgusuz bir şekilde kendi hesaplarından paylaşmaktadır. Oysaki duyduğumuz bir haberi araştırmadan paylaşmak, yalanın yayılmasına sebebiyet vermek büyük bir vebaldir. Ayrıca Allah (c.c), ister geçek ister sanal olsun tüm âlemlerin Rabbidir. Sağımızda ve solumuzda bulunan melekler ise yapıp, ettiklerimizin tamamını kayıt altına almaktadır. Nihayetinde ahiret gününde söz ve eylemlerimizin tamamından hesaba çekileceğimiz asla unutulmamalıdır.
Oruç, sadece bedenimizi aç ve susuz bıraktığımız bir ibadet değildir. Orucu makbul kılan, tüm organlarımıza oruç tutturmamızdır. Bunu mümkün kılacak olan ise işimizde ve sözümüzde doğruluğu esas kılmaktır. Yalan söylemek, yapılan ibadetin şuuruna tam olarak varılamadığını gösterir. Yalanı terk etmeden tutulan oruçtan kişinin nasibi ancak aç ve susuz kalmaktır. Nitekim Peygamberimiz bir hadislerinde bizleri şöyle uyarmaktadır: "Yalanı ve yalana göre hareket etmeyi terk etmeyenin yemeyi içmeyi bırakmasına Allah'ın ihtiyacı yoktur." (Buhârî, Savm, 8)
Ramazan, manevi huzur iklimidir. Bu huzuru gerçekleştirecek en önemli ahlaki erdemlerin başında ise doğruluk gelmektedir. "Ramazan ve Doğruluk" konusunun ele alınışı, önce bireysel sonra da toplumsal hayatımızın huzura ve mutluluğa ulaşmasında katkı sağlayacaktır. Birlik ve beraberliğimizi, ailevi ve toplumsal dayanışmamızı güçlendirici çalışmaların hayata geçirilmesine zemin hazırlayacaktır. Sosyal mecralarda doğruluğun ne kadar önemli ve gerekli olduğu hatırlatılacak, bu yönde toplumsal bir farkındalık oluşturulmasına vesile olacaktır. Başkanlığımızca konuyla ilgili afiş, kısa film ve bilgilendirme kitapçıkları müftülüklerimize ulaştırılacaktır.
Tüm bu çalışmalar yanında kampanyanın icrası sadedinde ve genel Ramazan hizmetleri çerçevesinde müftülüklerimiz ve yurt dışı temsilciliklerimizce aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önem arz etmektedir.
- Ramazan ayı münasebetiyle yürütülecek hizmetlerde "Din Hizmetleri Uygulama Genelgesi"nin 23'üncü maddesinde belirtilen hususlara riayet edilecektir.
- İrşat hizmetlerinin etkin, verimli ve salgın tedbirlerine uygun bir şekilde yürütülmesi için müftülüklerce gerekli tedbirler alınacaktır.
- Yerel TV/radyo kanalları, yazılı basın ve dijital platformlar/sosyal medya araçları vasıtasıyla ve yüz yüze yürütülen irşat faaliyetlerinde "Ramazan ve Doğruluk" konusu kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır.
- İlgili kuruluşlarla gerekli koordinasyon sağlanarak yerel TV/radyo kanallarından ve yazılı basından; dijital platformlardan/sosyal medya araçlarından etkin bir şekilde istifade edilecektir.
- İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğretim üyeleri, eğitim görevlileri, imam-hatip liselerinde görevli meslek dersleri öğretmenleri, din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenleri, emekli müftü, vaiz ve din görevlilerinin müftülüklerce uygun görülecek camilerde; cami görevlilerinin de kendi camilerinde vaaz etmeleri sağlanacaktır.
- İl müftüleri belirleyecekleri "Kardeş İl"de, ilçe müftüleri ise görev yaptıkları ilin ilçeleri arasından tespit edecekleri bir "Kardeş İlçe"de karşılıklı olarak vaaz ve irşat hizmetinde bulunacaktır.
- Vaazlar zamanında başlatılacak ve ezanla beraber bitirilecektir.
- İl ve ilçe müftülükleri ile yurt dışı temsilcilikleri tarafından hazırlanan "Ramazan Özel Vaaz ve İrşat Programı" 25 Mart 2022 Cuma günü mesai bitimine kadar DHYS'ye kaydedilecektir.
- Vatandaşlarımız tarafından mektup, faks, e-posta vb. yollarla yazılı olarak, il ve ilçe müftülükleri ile yurt dışı temsilciliklerine bizzat gelmek suretiyle veya telefonla yöneltilen sorular, 23/08/2019 tarihli "Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Uygulama Genelgesi" hükümleri çerçevesinde il ve ilçe müftülükleri ile yurt dışı temsilcilikleri tarafından cevaplandırılacak ve söz konusu hizmetin eksiksiz bir şekilde yürütülmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.
- "Alo 190 Dinî Bilgilendirme Hattı"na gelen sorulara cevap vermek amacıyla Ramazan ayı boyunca haftanın 7 günü 8.00-22.00 saatleri arasında personel görevlendirilecektir.
- Ramazan ayında vatandaşlarımız tarafından sorulacak sorulara cevap vermek amacıyla Başkanlığımızca hazırlanan fetva.diyanet.gov.tr, mobil fetva uygulaması ve goruntulufetva.diyanet.gov.tr gibi dijital platformlardan istifade edilecektir.
- Salgın hastalık sürecinde iki yıl aradan sonra camilerimizde cemaatle ilk defa teravih namazı kılınacaktır. Cami görevlilerimizin milletimizin manevi hayatına rehberlik edeceği bu hayırlı hizmete büyük bir heyecan ve samimiyetle hazırlanmaları hem gönülleri hem de mabetleri bu mübarek ayla buluşturmak için hazırlıkları tamamlamaları büyük önem arz etmektedir.
- Ramazan ayı boyunca cami görevlilerinin görevleri başında bulunması sağlanacak, zaruri haller dışında hiçbir cami görevlisine bu ayda yıllık izin verilmeyecektir. Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönetmeliği'nin 47'nci maddesi birinci fıkrasının (a) bendi gereğince bu ayda haftalık izinler de kullanılmayacaktır.
- Camilerin açık tutulması, camilerdeki ses sistemlerinin kullanımı, cami müştemilatı ve kullanıma elverişliliği hususlarında "Cami Hizmetlerinde Verimliliğin Artırılması Genelgesi"nin ilgili maddelerine riayet edilecektir.
- Cami içi ve dışı aydınlatmalar kontrol edilecek, minarelerdeki kandiller Ramazan ayı boyunca iftar vaktinde yakılacak, imsak vaktinde söndürülecektir.
- Camilerdeki mahyalarda 10.09.2021 tarihli ve E-75718882-210.99-1628799 sayılı Başkanlık talimatı ekinde yer alan ve DHYS'ye de (Cami Hizmetleri > Ramazana Özel Cami Bilgileri sayfasına) tanımlanmış olan metinler kullanılacak, söz konusu metinler dışındaki bir metne mahyalarda yer verilmeyecektir.
- Mevsimsel şartlar ve geçici iskân sebebiyle camilerin yeterli olmadığı; mevsimlik işçilerin bulunduğu yerler, tatil yöreleri, sahil siteleri, yaylalar gibi yerleşim bölgelerinde vatandaşlarımızın Ramazan ayında ibadetlerini ifa edilmesi için mobil mescit kurulumu vb. tedbirler alınacaktır.
- Akşam ezanlarının vaktinde okunmasına özen gösterilecek ve camilerde akşam namazı kıldırılacaktır.
- Cami ve mescitlerde cemaatle kılınan teravih ve vitir namazları, farz namazlarda olduğu gibi normal saf düzenine göre eda edilecektir.
- Namazlarda tadil-i erkâna riayet edilecek ve teravih namazları, iki ya da dört rekâtta bir selam vermek suretiyle kıldırılacak, teravih namazının ilk veya son on rekâtında mümkün mertebe kısa sureler tilavet edilecektir.
- 11.02.2022 tarihli ve 42612791-150.01-03 sayılı Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Kararı gereği teravih namazı kıldıracak din görevlilerimize rehberlik etmek amacıyla teravih namazları ile ilgili lafız ve konu benzerliği olan ayetlerden gruplandırmalar yapılarak hazırlanan ve Ek'te yer alan "Teravih Namazı Tertipleri" Ramazan ayı öncesinde bütün görevlilere bildirilecektir.
- Camilerde ve Kur'an kurslarında mukabele programları hazırlanacak, tüm cami görevlileri ve Kur'an kursu öğreticileri mukabele okuyacak ve icrası takip edilecektir. Mukabele programlarında okunan cüzlerin ihtiva ettiği önemli mesajlar uygun bir vakitte cemaate aktarılacaktır.
- 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Kur'an Kursları Uygulama Esasları Çocuklara Yönelik Yaygın Din Eğitimi başlığı 9'uncu maddesinde "…Ramazan ayında mukabele okuma gibi görevler,4-6 yaş grubunda görev yapan öğreticiler için zorunlu tutulmayacaktır." hükmüne riayet edilecektir.
- 11.02.2022 tarihli ve 42612791-150.01-02 sayılı Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Kararı gereği hafız olan görevlilerimizin yanı sıra Başkanlığımıza bağlı Kur'an kurslarında Hafızlık eğitimi gören öğrencilerden Hafızlık Tespit Sınavlarına hazırlanan ve/veya Hafızlık Belgesine sahip; Hafızlık Tekrar Programı, Kur'an'ı Anlama Temel Öğretim Programı ve İslami İlimler Temel Öğretim Programına kayıtlı öğrencilerin müftülüklerce uygun görülen cami, mescit ve Kur'an kurslarında mukabeleyi ezbere okumaları teşvik edilecek, Ramazan ayından sonra da mukabele hassasiyeti bu minvalde devam ettirilecektir.
- Başkanlığımıza bağlı Kur'an kurslarında Hafızlık Belgesine sahip; Hafızlık Tekrar Programı, Kur'an'ı Anlama Temel Öğretim Programı ve İslami İlimler Temel Öğretim Programına kayıtlı öğrencilerden Müftülüklerce uygun görülenlerin cami ve mescitlerde "Hatimle Teravih Namazı" kıldırmaları teşvik edilecektir.
- Din görevlilerimiz, camide icra edilecek mukabele programlarına katılım sağlayamayan vatandaşlarımıza Ramazan ayı boyunca her gün Diyanet TV'de okunacak mukabelelerin duyurusunu yapacak ve bu programların takip edilmesini teşvik edeceklerdir.
- Müftülüklerce Kur'an ziyafeti programları düzenlenebilecektir. Bu programlar tertip edilirken bölgede görev yapan din görevlileri tercih edilecek ve görevlilerin camilerindeki hizmetlerini aksatmamasına özen gösterilecektir.
- "Cuma Geceleri Ailece Camide Buluşuyoruz" projesi kapsamında aile fertleri teravih namazına ve mukabeleye davet edilecek, ailelerinin camiyle olan irtibatları canlı tutulacak, projeye katılım sağlayan aileler Ramazan Bayramında imkânlar dâhilinde cami görevlileri tarafından ziyaret edilecektir.
- Ramazan ayında cami ve cemaate katılmaya büyük iştiyak duyan hanımefendiler için tahsis edilen mekânlar son derece nezih ve kullanılabilir hale getirilecektir.
- İtikâfa girmek isteyenler için müftülüklerce belirlenecek camiler itikâf için hazırlanacaktır. İtikâf süresince ilgili kişiler Covid-19 salgın hastalık tedbirleri kapsamında temizlik ve cami adabıyla ilgili gerekli hassasiyetlere dikkat etmeleri konusunda bilgilendirilecek ve bir camide beş kişiye kadar itikâfa girilmesine müsaade edilecektir.
- Başkanlığımızca Covid-19 ile ilgili cami ve mescitlerde alınan temizlik ve maske kullanımı gibi gerekli tedbirlere riayet edilecektir.
- Hastalık belirtileri taşıyanların cemaatle namaza katılmayarak ibadetlerini evlerinde eda etmeleri konusunda uyarı ve bilgilendirmelere devam edilecektir.
- "Büyüklerimiz Küçüklerle İft(ih)ar Ediyor" projesi kapsamında Aile ve Dini Rehberlik Bürosu Koordinatörlerinin öncülüğünde sosyal hizmet kurumlarında kurum bakımı altında olan çocukların Huzurevi sakinlerine yönelik hazırlayacakları ilahi, şiir, kartela sepeti gibi mini etkinlikleri sergileyebileceği iftar programı/programları, salgın hastalık şartları doğrultusunda alınan tedbirler çerçevesinde düzenlenebilecektir.
- Şehit yakınları ve gaziler başta olmak üzere yetimler, engelliler, göçmenler, emekli personel, çocuk evleri, öğrenci yurtları, huzurevi, hastane, ceza infaz kurumu, AMATEM, kadın konuk evleri vb. kişi ve kurumlar ziyaret edilecek, bahse konu kişi ve kurumlara yönelik mahalli imkânlar ölçüsünde iftar ve Ramazan özel programları düzenlenecektir.
- Yarınlarımızın emanetçisi gençlerimiz ve çocuklarımızın ibadetlerini ifasındaki heyecan ve mutluluğu caminin huzur ortamında yaşayabilmeleri için gerekli hazırlıklar yapılacaktır.
- Camiler ve gençlik merkezleri bünyesinde gençlere yönelik iftar ve sahur programları düzenlenecektir.
- Manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri yerel durum ve özel şartlar dikkate alınarak sürdürülecektir.
- Dini Yüksek İhtisas/Eğitim Merkezlerinde görev yapan müdür, eğitim görevlisi, öğretmen ve kursiyerler imkânlar ölçüsünde cuma ve teravih namazlarında vaaz ve irşat hizmetleri başta olmak üzere Başkanlığımızca Ramazan ayı kapsamında planlanan faaliyetlere katılım ve katkı sağlayacaklardır.
- Başkanlığımız tarafından hazırlanan "Ramazan ve Doğruluk" temalı kitap, dergi ile diğer basılı, görsel ve sesli materyallerin bulunduğu Ramazan ayına özel web sitesi (ramazan.diyanet.gov.tr) personelimize duyurulacaktır.
- Diyanet Aylık Dergi, 2022 Nisan sayısı "Ramazan ve Doğruluk" gündemi ile hazırlanmıştır.
- Başkanlığımızca tema kapsamında; "Ramazan ve Doğruluk" konulu kitap, "40 Ayette Doğruluk" cep kitabı ve "40 Hadiste Doğruluk" cep kitabı, Dini Yayınlar Genel Müdürlüğümüzce basılacak ve Dini Yayınlar Döner Sermaye İşletme Müdürlüğümüzce; talep eden il ve ilçe müftülüklerine ücreti mukabilinde gönderilecektir. Söz konusu eserlerin personelimize ve vatandaşlarımıza tanıtımı yapılarak ulaştırılması sağlanacaktır. Kitaplar, PDF formatında ramazan.diyanet.gov.tr web sayfasında paylaşılacaktır.
- Başkanlığımızca hazırlanan yazılı, görsel ve işitsel materyallerin yerel TV ve radyolarda yayımlanması sağlanacaktır.
- "İftarı Beklerken" ve "Bereket Vakti"programları başta olmak üzere; Diyanet TV'de yayınlanan ramazan temalı programlar ile dijital yayınlar, bu platformlardaki Ramazan ayıyla ilgili içerikler ve paylaşımlar il müftülüklerince vatandaşlarımıza duyurulacaktır.
- Başkanlığımızca Ramazanla ilgili (oruç, zekât, fitre, yardımlaşma v.b.) hazırlanan kitapların personelimize ve vatandaşlarımıza tanıtımı yapılarak ulaştırılması sağlanacaktır.
- 2022 Ramazan ayı münasebetiyle %45 indirimli kitap kampanyası düzenlenecek olup, söz konusu kampanya il ve ilçe müftülüklerince personelimize ve halkımıza duyurulacaktır.
- Din İşleri Yüksek Kurulunca, 2022 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2023 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan süre için "Fitre miktarı 40 TL" olarak belirlenmiş olup, fitre miktarının cemaate duyurulması sağlanacaktır.
- Yurt Dışı Temsilciliklerimiz (Din Hizmetleri Müşavirlikleri/Ataşelikleri/Koordinatörlükleri) tarafından mahallinde belirlenmiş olan fitre miktarı cemaate duyurulacaktır.
- Yurt Dışı Temsilciliklerimizce yerel makamlar tarafından alınan izinler doğrultusunda "2022 Yılı Ramazan Genelgesi" azami şekilde uygulanacaktır.
- Ramazan ayı boyunca yurt dışına yönelik yapılacak olan tüm organizasyon ve faaliyetler, ilgili birimle koordine halinde düzenlenecektir.
- Ramazan ayında yurt dışında tertip edilmesi planlanan faaliyetler, söz konusu ülkelerin Covid-19 salgınına yönelik almış oldukları tedbirler ve bu ülkelerce belirlenmiş olan kurallar dikkate alınarak düzenlenecektir.
- Başkanlığımız ve Türkiye Diyanet Vakfı iş birliği ile infak duygusu yüksek hayırsever halkımızın ayni ve nakdi zekât bağışları "Kardeşliğimiz Zekâtla Bereketlensin", "Kardeşine Zekât Ol" anlayışı çerçevesinde geniş kitlelere ulaştırılacaktır. Halkımızda zekât farkındalığı ve zekât kültürünün yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmak amacıyla rehberlik edilecektir. Ayrıca fitre, fidye, sadaka gibi nakdi yardımlar ihtiyaç sahiplerine Ramazan ayı içerisinde güvenli bir şeklide ulaştırılacak, aynı zamanda televizyon, radyo, sosyal medya vb. ortamlarda zekât, sadaka fitre, fidye konularının gündeme alınması hususlarında çalışmalar yapılacaktır.
- Yardım toplama faaliyetleri 2860 sayılı "Yardım Toplama Kanunu" ile "Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik"te belirtilen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Bu bağlamda, hiçbir şahıs ve kuruluşun camilerde ve müştemilatında usulsüz ve yetkisiz bir şekilde yardım toplamasına müsaade edilmeyecektir.
- Başkanlığımızca Ramazan ayında yürütülecek olan hizmetler, salgın hastalığın seyri dikkate alınarak İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu kararları doğrultusunda müftünün teklifi mülki amirin onayıyla uygulamaya konulacaktır.
- Bayram mesajları Diyanet İşleri Başkanı tarafından verileceğinden müftülerce ayrıca mesaj yayımlanmayacak, müftülük web sitelerinde Diyanet İşleri Başkanı'nın bayram mesajına yer verilecektir.
Bu vesile ile aziz milletimizin ve İslam âleminin Ramazan ayını tebrik eder, bu ayın bütün insanlığın sağlık, sıhhat ve huzuruna vesile olmasını Yüce Allah'tan dilerim.
Yukarıda tadat edilen maddelerin hassasiyetle ifası hususunda bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim.
Prof. Dr. Ali ERBAŞ
Diyanet İşleri Başkanı